Özet

Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Genetik Uygulamalarına Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Esma Uysal

esmauysal93@gmail.com, Usak University

Umran Betul Cebesoy

ubetulcebesoy@gmail.com, Usak University

Dilek Karışan

dilekkarisan@gmail.com, Adnan Menderes University

Bu araştırma, fen bilgisi öğretmen adaylarının genetik uygulamalarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.Araştırmanın katılımcılarını 2016-2017 eğitim öğretim bahar yarıyılında Ege Bölgesinde bulunan iki devlet üniversitesinde fen bilgisi öğretmenliği programında öğrenim görmekte olan toplam 298 öğretmen adayı oluşturmaktadır.Araştırmada veri toplamak amacıyla Kişisel bilgi formu ve “British Social Attitude Survey” (2000) ve “Wellcome Trust Consultive Panel on Gene Therapy” (1999) ölçeklerinde kullanılan 50 maddeden oluşan ve Türkçeye uyarlanması Cebesoy (2014) tarafından yapılan Genetik Okuryazarlığa yönelik tutum ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel ve istatistiktik yöntemler kullanılarak incelenecektir. Araştırmadan elde edilen betimsel bulgularda, öğretmen adaylarının genel tutumlarının kararsız olduğunu (M=2.92), genetik bilginin kullanılması konusunda genellikle kararsız kaldıkları (M=3.28) görülürken, bazı durumlarda kürtaja izin verilmesi gerektiği (M=2.10), ve Pre-implantasyon Genetik Tanı yönteminin ise bazı durumlarda kullanılması (M=1.88) gerektiği yönünde görüş ifade ettikleri görülmüştür.Örneğin, öğretmen adayları, Pre-implemantasyon Genetik Tanı yönteminin bireyin ciddi zihinsel (%40.6) ve fiziksel bir engelle doğacak (%38.6) olması durumunda kullanılması gerektiğini ifade ederken, bireyin sağlıklı ancak boyunun 8 yaşındaki birinden daha uzun olamayacak olması durumunda önemli bir kısmı (%42.6) bazen yapılması gerektiğini ifade etmişlerdir.Benzer durum, öğretmen adaylarının gen terapisine yönelik tutumlarında da görülmüştür.Örneğin, katılımcıların, gen terapisinin meme kanseri olma olasılığını azaltmak için ya da kalp hastası olma olasılığını belirlemek için kullanılması gerektiğini ifade ederken bireyleri zeki yapmak ya da daha uzun veya kısa yapmak için kullanılmaması gerektiğini ifade etmişlerdir.Betimsel bulguların yanında: araştırmadaki bağımsız değişkenlerin (sınıf seviyesi, anne-baba eğitim durumu, genetik konusuna yönelik ilgi düzeyleri, genetik konusundaki bilgi algıları) Genetik Okuryazarlık Ölçeğinin alt boyutları ile olan ilişkisiler de incelenecektir.

 

Investigation of Pre-service Science Teachers’ Attitudes towards Genetics Applications

The study aims to investigate pre-service science teachers’ attitudes with respect to various variables. 298 pre-service science teachers in two public universities during 2016-2017 spring semester participated in the study. The data was collected through the Genetics Literacy Attitude Scale which was comprised of the items from British Social Attitude Survey (2000) and Wellcome Trust Consultive Panel on Gene Therapy (1999). The scale consisted of 50 items and adapted into Turkish by Cebesoy (2014). The data gathered were analyzed by using descriptive and inferential statistics. The descriptive results indicated that pre-service teachers were mainly hesitant about their general attitudes towards genetics applications (M=2.92), about the use of genetic information (M=3.28).While they believed that abortion should be allowed in some cases (M= 2.10), they also believed pre-implantation genetics diagnosis (PGD) in some cases (M= 1.88). for instance, they believed that PGD should be used when the baby would have a serious mental disability (40.6%) and physical disability (38.6%). Whereas, 42.6% of participants believed that PGD should sometimes be used when the baby that would be healthy but never grow taller than an eight-year-old. In a similar manner, they believed gene therapy should be applied in some cases. For instance, they believed that gene therapy should be used for decreasing a person’s risk of getting breast cancer or determining a person’s chance of getting heart disease. They also indicated that gene therapy should not be used for making someone taller or smaller or smarter. Besides, the effects of some variables (class level, parents’ education, interest in genetics and their perceptions about their knowledge in genetics) will be investigated.

Keywords: genetics literacy, pre-service teachers, attitude 

Anahtar Kelimeler

Genetik Okuryazarlık, öğretmen adayları, tutum